علائم اضطراب و استرس در کودکان معمولاً خود را به صورت تغییر در رفتار یا تغییرات جسمی نشان می‌دهند. کودکان نسبت به استرس واکنش‌های متفاوتی از خود بروز می‌دهند. در واقع بسته به سن، شخصیت کودک و توانایی او در کنار آمدن با مسئله، شیوه مقابله با استرس هم تفاوت می‌کند. همه این‌ها باعث می‌شود بسیاری از والدین نتوانند علت زمینه‌ای استرس کودک خود را تشخیص دهد.
شناخت علائم اصلی استرس در کودکان و دلایل احتمالی بروز آن برای والدین بسیار مهم است. والدین می‌توانند در کنترل استرس به کودک خود کمک کنند، اما در صورتی که کودک مبتلا به اختلالات اضطرابی باشد معمولاً احتیاج به کمک حرفه‌ای از سوی روانشناس هست.
.jpg)
استرس در کودکان چه علائمی دارد؟
کودکان معمولاً متوجه وجود اضطراب در خود نمی‌شوند و از آن گذشته، بلوغ لازم را برای بیان مشکلات خود که باعث استرس شده است ندارند. این باعث ایجاد علائم رفتاری و جسمی خاصی در کودک می‌شود. علائم استرس در کودکان عبارتند از:
۱- علائم رفتاری استرس کودکان
اضطراب در کودکان می‌تواند باعث بروز رفتارهایی از سوی کودک شود که ممکن است برای والدین گیج‌کننده یا آزاردهنده باشند. اما مهم است که والدین بتوانند این تغییرات را تشخیص داده و بدانند که ممکن است علت آن‌ها استرس باشد. برخی از نشانه‌های رفتاری استرس در کودکان عبارتند از:
- پرخاشگری، خلق پایین، دمدمی مزاج بودن و وابستگی
- عادت‌های عصبی مثل ناخن جویدن
- کاهش تمرکز
- ترس (شامل ترس از تاریکی، تنهایی یا ترس از غریبه‌ها)
- مواجهه با مشکل در مدرسه
- امتناع از رفتن به مدرسه
- کناره‌گیری از اعضای خانواده و دوستان
۲- علائم جسمی استرس در کودکان
استرس و اضطراب می‌تواند خود را به شکل مشکلات جسمی هم نشان دهد. برخی از نشانه‌های جسمی استرس کودک عبارتند از:
- شب ادراری
- سردرد یا شکم درد
- کاهش یا افزایش اشتها
- کابوس شبانه یا سایر مشکلات خواب
توجه به اینکه این علائم قبل یا بعد از فعالیت‌های خاصی رخ می‌دهند و یا همراه با علائمی مثل تب، دانه‌های پوستی، درد یا اسهال هستند می‌تواند در تشخیص علت آن‌ها مفید باشد.
علت استرس کودکان چیست؟
علت استرس کودک می‌تواند یک منشا بیرونی داشته باشد: مثلاً مسائلی که در مدرسه وجود دارد، تغییرات در خانواده یا مشکل با یک دوست. اضطراب کودک ممکن است منشا درونی هم داشته باشد؛ مثلاً کودک بخواهد در مدرسه خیلی عالی عمل کند و با همکلاسی‌هایش رقابت کند.
سایر علت‌های شایع استرس در کودکان عبارتند از:
۱- فشار تحصیلی
استرس در خیلی از کودکان ناشی از رقابت در محیط مدرسه با همکلاسی‌ها است. اضطراب در مدرسه بیشتر در کودکانی ایجاد می‌شود که از اشتباه کردن و خوب نبودن هراس دارند.
۲- ایجاد تغییرات بزرگ در خانواده
تغییرات اساسی در خانواده مثل طلاق والدین، مرگ یکی از اعضای خانواده یا ورود یک خواهر / برادر جدید می‌تواند احساس امنیت کودک را خدشه‌دار کند و منجر به استرس شود. ورود یک فرزند جدید به خانواده باعث ایجاد حس حسادت یا عدم امنیت در کودک می‌شود. همچنین مرگ اعضا باعث احساس فقدان و ترس از مرگ یا مردن می‌شود.
۳- قلدری
قلدری و مورد زورگویی قرار گرفتن یکی دیگر از علل استرس در کودکان است. کودکانی که مورد زورگویی قرار می‌گیرند دچار اضطراب شده و ممکن است سعی کنند مشکل را از والدین و معلمان پنهان کنند.
۴- مشاهده اخبار
دیدن تصاویر از حوادث طبیعی، جنگ و خشونت در تلویزیون می‌تواند به کودکان استرس وارد کند. وقتی کودکان این تصاویر را می‌بینند ممکن است نگران شوند که اتفاق بدی برای والدینشان یا خودشان بیفتد.
۵- مشکلات والدین
مسائل مالی، شغلی و درگیری‌های بین والدین باعث ایجاد حس ناتوانی در کودکان می‌شود. کودکان تحت این شرایط احساس می‌کنند که باید به والدین کمک کنند اما قادر به انجام آن نیستند.
۶- نیاز به محبوبیت
در سال‌های ابتدایی ورود به مدرسه، اضطراب جدایی میان کودکان شایع است. با بالا رفتن سن، کودکان دوست دارند در میان کودکان دیگر پذیرفته شده و دوست داشته شوند. فشاری که کودک برای قرار دادن خود در میان جامعه کودکان دیگر و محبوب شدن تحمل می کند، می‌تواند باعث استرس او شود.
۷- فعالیت‌های فوق‌برنامه بیش از حد
کودکان احتیاج به زمانی برای استراحت، بازی و یا فعالیت نکردن دارند. کودکانی که برنامه فعالیت شلوغی دارند و مدام از یک فعالیت به یک فعالیت دیگر می‌روند بیشتر دچار استرس می‌شوند.
۸- کتاب یا فیلم‌های ترسناک
کتاب‌های تخیلی هم می توانند باعث ایجاد استرس در کودکان شوند. صحنه‌های ترسناک، خشونت‌بار یا ناراحت‌کننده در فیلم‌ها و کتاب‌های داستانی می‌تواند کودک را تحت تاثیر قرار دهد.
برخی کودکان بیش از سایرین از رسانه‌ها تاثیر می‌گیرند. آگاهی از عواملی که باعث نگرانی و استرس در کودک می‌شود، محدود کردن مشاهده محتوای نامناسب در تلویزیون و موبایل و فراهم کردن کتاب، فیلم و بازی های متناسب با سن کودک از اهمیت بالایی برخوردار است.
با استرس کودکان چه کنیم؟
برای کمک به کودکان در کنار آمدن با استرس، راه حل‌های زیر را به یاد داشته باشید:
در محیط خانه
- جو خانه را آرام نگه دارید. بازی‌های شبانه یا دورهمی شام خوردن در کاهش استرس کودکان و پیشگیری از آن موثر است.
- محیط خانه را آرام و امن نگه دارید.
- روی بازی‌های کامپیوتری، کتاب‌ها و برنامه‌های تلویزیونی که کودک در معرض آن‌ها قرار دارد نظارت داشته باشید.
کودکان را در کارها دخیل کنید.
- برای کودک فرصت‌های تصمیم‌گیری و کنترل روی موقعیت‌های مختلف را فراهم کنید.
- درباره تغییرات پیش‌رو و موقعیت‌های جدید با کودک گفت‌و‌گو کنید. مثلاً اگر قصد تغییر شغل و رفتن به یک شهر جدید را دارید، تغییر مدرسه، دوستان و خانه جدید را برای کودک توضیح دهید.
- کودک را در ورزش‌ها و فعالیت‌های اجتماعی که می‌تواند در آن‌ها با موفقیت عمل کند دخیل کنید.
وظایف والدین در کاهش استرس کودکان
- فعالیت‌های سالمی مثل ورزش و تمرینات خودمراقبتی را برای مدیریت استرس خودتان انجام دهید. کودکان کارهای والدین خود را تقلید می‌کنند.
- مراقب نشانه‌ها و رفتارهایی که حاکی از استرس کنترل نشده است باشید.
- یاد بگیرید بدون سختگیری و تلاش برای حل مساله کودکان، به آن‌ها گوش دهید. آن‌ها را راهنمایی کرده و راه‌هایی را آموزش دهید تا بتوانند مشکل خود را درک و حل کنند. به آن‌ها محبت کرده و تشویقشان کنید.
- به آن‌ها کمک کنید تا بتوانند اعتماد به نفس خود را دوباره به دست آورند.
در صورتی که علائم استرس کودک کاهش پیدا نکرد یا بدتر شد، با یک روانشناس یا رواندرمانگر کودک مشورت کنید.
- پنجشنبه ۳۰ دی ۰۰ ۱۸:۲۴
- ۱۶۷ بازديد
- ۱ نظر
بازی های ساده برای یادگیری جدول ضرب در خانه و کلاس درس
این بازی ها بسیار آسان و سرگرم کننده هستند. معلمان می توانند از این بازی ها در آغاز یا پایان کلاس درس استفاده کنند تا علاوه بر سرگرم شدن دانش آموزان، جدول ضرب را نیز تمرین کنند.
1- پشت به پشت
در این بازی دانش آموزان به نوبت مهارت های ریاضی خود را با یک مسابقه دوستانه در کلاس درس تقویت می کنند. این بازی ضرب به کمی تفکر نیاز دارد چون دانش آموزان بجای گفتن حاصلضرب اعداد، باید یکی از مضرب ها را حدس بزنند.
بقیه در بهترین کودک